:: TIP :: Wat is Linux?

[Sarah]

Linux is een besturingssysteem. Je kan het dus gebruiken in plaats van of naast bijvoorbeeld Windows 95/NT, MacOS of DOS.

Linux is één van tientallen UNIX-varianten. Hierdoor draaien UNIX applicaties onder Linux. Omdat UNIX vooral geschikt is als server, draaien de meeste server applicaties onder UNIX en Linux. Ook steeds meer desktop applicaties draaien onder Linux.

Elk besturingssysteem heeft voordelen en nadelen. Linux is erg stabiel en flexibel, en ook al behoorlijk gebruikersvriendelijk, hoewel er hier en daar nog wel eens een steekje los zit. Of Linux voor jouw situatie de beste keus is, hangt af van de manier waarop je een computer en software gebruikt.

Linux onderscheidt zich niet alleen op technisch vlak van andere PC-besturingssystemen; ook het ontwikkelmodel en licentiemodel verschillen enorm van die van de commerciële besturingssystemen.

Welke Linux moet ik nemen?

Linux is te krijgen in meerdere pakketjes (of 'smaken'), zogenaamde distributies. Elke distributie is net iets anders voor de gebruiker. De verschillen zijn gelukkig zo miniem dat wel elk programma op elke Linux kan draaien, daarom worden het vaak verschillende "smaken" van Linux genoemd. Voor de mensen die nu heel erg bang worden: vergelijk het met italiaans ijs: je hebt vanille, aardbei, chocola en nog veel meer smaken, maar het wel is allemaal volledig compatibel met elkaar en de (interne) verschillen zijn erg klein...

Het hangt helemaal van de omstandigheden af welke distributie het beste voor jou is. Als je fanatieke Linux gebruikers in de buurt hebt, is het het beste om dezelfde distributie als hun te nemen, dan is het vaak iets makkelijker om hulp van je omgeving te krijgen. Als je zonder hulp aan Linux begint is het aan te raden om een van de wat luxere distributies met alles erop en eraan (en een handleiding!) te kiezen.

Op het moment zijn goede distributies voor beginners Fedora, Mandrake, en SuSE. Zorg ervoor dat je de volledige versie, met handleiding koopt. In tegenstelling tot vroeger maakt het niet erg veel meer uit welke van deze drie je kiest, ze ondersteunen nu allemaal de meeste hardware en komen ook nog eens met goede documentatie.

De andere distributies zijn erg goed voor mensen die al wat meer van Linux weten. Vaak zijn ze flexibeler te configuren en kun je makkelijker zelf programma's toevoegen. Het nadeel is echter wel dat je er geen papieren handleiding bij krijgt en dat je meer 'met de hand' moet doen voordat het systeem helemaal draait. Heel erg leuk voor experts, maar niet voor een beginner...

Waar kan ik Linux krijgen?

Er zijn verschillende manieren om Linux te bemachtigen. Een manier is om Linux van het internet te downloaden. Dit kan echter een omslachtige en tijdrovende manier zijn als je via je provider nog gebruik maakt van een inbelaccount. Dit kon wel eens duurder zijn dan een CD... Beschik je over een breedbandverbinding dan kun je zogenaamde iso-images downloaden die je dan eerst op je CD/DVD dient te branden. Iso-images zijn onder andere te verkrijgen op http://www.linuxiso.org/. Je hebt daarbij de keuze uit een gewone distributie of één die je niet op je harde schijf hoeft te installeren. In dat geval draait de distributie vanaf een CD. Voorbeelden hiervan zijn de distributies Knoppix, SuSE Live en Mandrake Move.

Een andere manier is om een heel goedkope CD of DVD te kopen bij een van de handelaren die absurd goedkope Linux CD's en/of DVD's verkopen. Een CD kost je ongeveer 5 euro (plus eventuele bezorgkosten), een DVD meestal wat meer. Dat is erg leuk voor mensen die al wat van Linux weten, maar er zijn twee dingen om rekening mee te houden bij deze methode. In de eerste plaats heb je geen handboek bij het systeem en in de tweede plaats doen een heleboel bedrijven die zulke CD's verkopen niets terug om de Linux gemeenschap te helpen. Eerlijk is eerlijk, dat kun je ook niet verwachten voor dat geld...

De derde manier is om een luxere CD set met handleiding te kopen (de officiele SuSE of Fedora distributie). Dat is bij de installatie veel makkelijker en de handleiding scheelt er veel frustratie bij het aan de praat krijgen van het systeem. Verder doen deze bedrijven heel erg veel terug voor de Linux gemeenschap. Fedora heeft een aantal programmeurs in dienst die de kern van het Linux systeem onderhouden en SuSE neemt een groot deel van het grafische werk voor zijn deel. Het nadeel van deze methode is dat zo'n distributie + handboek toch al gauw 40 a 50 euro kost -- niets voor middelbare scholieren met weinig zakgeld dus...

Een vierde manier is om een Linux gebruiker uit de buurt uit te nodigen om met jouw computer te knutselen en Linux te installeren. Zorg dat je genoeg drinken en snacks in huis hebt, dan komt en een goed geconfigureerd Linux systeem op je computer te staan. Dit kost bijna niks en heeft als enige nadeel dat je later zelf alsnog een handboek zult moeten kopen om het systeem goed te leren kennen. Als je een Linux kenner in de buurt hebt is dit overigens wel de aanbevolen manier!

Moet ik voor het installeren van Linux alle hardware componenten van mijn systeem uit mijn hoofd kennen?

Dit was vroeger inderdaad het geval, maar sinds men eens flink is gaan knutselen met de installatiesoftware, zal in veel gevallen alles automatisch geconfigureerd worden! Heb je echter oudere hardware (daaronder verstaan we bijvoorbeeld ISA kaarten, zonder Plug 'n' Play...voor de techneuten onder ons dan zal je vaak nog moeten weten om wat voor kaart het gaat en soms ook nog de hardware adressen moeten kennen...

Als er toch problemen ontstaan van stukken hardware die niet worden gedecteerd, en je hebt nog ergens Windows staan, kan je altijd bij apparaatbeheer de nodige informatie ophalen! Als je van jezelf weet dat je pc niet al te nieuw (zeg van voor 1998) is, dan is het aan te raden eerst op een papiertje op te schrijven welke hardware je allemaal hebt...

Niet alle splinternieuwe hardware wordt door Linux ondersteund. Vaak omdat de Linux versie ouder is dan de hardware (dan zijn er vaak nieuwe drivers te downloaden), maar een enkele keer ook nog omdat de fabrikant denkt een voordeel op de concurrent te hebben door informatie over zijn nieuwste hardware achter te houden. Natuurlijk werkt dit niet (de concurrent koopt gewoon 100 exemplaren en pluist ze helemaal uit), maar het betekent wel dat er nog geen Open Source Linux driver geschreven kan worden. Maar omdat de meeste fabrikanten de laatste tijd door lijken te krijgen dat Linux steeds belangrijker wordt, schrijven bedrijven die de informatie over hun hardware niet los willen laten, vaak zelf niet-vrije drivers, zodat de gebruiker er uiteindelijk weinig van zal merken (Deze methode is niet erg geliefd, overigens.. zoek maar eens naar 'NVIDIA' en 'Linux drivers' op google...). Om er achter te komen of je hardware door Linux ondersteund wordt, is het zaak om te kijken naar de hardware compatability lijsten in gogle. Bedenk wel dat deze lijsten soms zelf (tijdelijk) verouderd zijn en dat Linux dus al weer nieuwere hardware ondersteunt als op de lijst staat..

Hoe zit het met de software onder Linux.

In principe heeft Linux zijn eigen filesysteem en z'n eigen programma's die niet uitwisselbaar zijn met andere operating systemen, analoog aan de situatie dat je ook geen programma's kunt uitwisselen tussen bijvoorbeeld de MacIntosh en MS-Windows. Wel worden er regelmatig projecten opgestart om de uitwisseling tussen gegevens aangemaakt onder de verschillende besturingssystemen en programma's mogelijk te maken. Zo kunnen bijvoorbeeld Excel en Word bestanden aangemaakt onder Windows worden ingelezen in bijvoorbeeld de programma's die onderdeel uitmaken van de OpenOffice suite. In de Unix omgeving worden programma's dikwijls geleverd in source code die dan op de individuele machines moet worden gecompileerd. Dankzij de snel groeiende populairiteit van distributies zoals Fedora en Suse komen de zogenaamde 'rpm-packages' steeds meer in zwang. Deze pakketjes installeren software compleet met checks op noodzakelijke componenten en zorgen ook voor de aanpassingen van de systeemfiles, indien dat nodig is. Ook Debian beschikt over een soortgelijk in-en-uitpak systeem.

Daarnaast beschikt Linux over een imposant aantal 'emulators'. Met zulke emulators kun je (een aantal van de) programma's van andere operating systemen onder Linux draaien. Uiteraard dekken zulke emulators nooit 100%, maar sommigen komen er toch heel dicht bij. De belangrijkste zijn:

naam emulatie uitgave kwaliteit

dosemu MS-DOS gratis goed tot zeer goed

wine MS-Windows gratis experimenteel

wabi MS-Windows commercieel goed tot zeer goed

executor MacIntosh commercieel matig

iBCS SCO Unix (ea.) gratis goed tot zeer goed

em86 80x86-linux onbekend onbekend

Unix heeft zelf natuurlijk WYSIWYG wordprocessors, spreadsheets en de hele reutemeteut, net zoals MS-Windows. Dit soort programma's is helaas vaak commercieel, d.w.z. je moet ervoor betalen, net zoals je moet betalen voor Word of Excel. Een goede vervanging daarvoor is OpenOffice.

En met het bovengenoemde Wabi kun je bijna alle Win 3.1 apps draaien tot en met SPSS4Windows versie 5.

Linux heeft verder uitgebreide mogelijkheden om bestanden op andere filesystemen te benaderen, inclusief die van OS/2, MacOS, Windows, en gecomprimeerde disks (Stacker en Doublespace).

Tenslotte worden veel taken in de Unix-filosofie heel anders benaderd dan onder MS-Windows of op de Mac. Zo geven heel veel Unix-gebruikers nadrukkelijk de voorkeur aan LaTeX boven de meest sexy WYSIWYG die Bill maar heeft kunnen bedenken.

[Yannick]

ff verplaatst